Więzienie Mamertyńskie zgodnie z umieszczonym nad wejściem napisem to „Najstarsze więzienie w Rzymie. XV wieków historii”.
Według legendy więziono w nim był nie tylko święty Piotr, ale także święty Paweł.
Więzienie składa się z dwóch usytuowanych jedna pod druga izb w kształcie kwadratu. Pierwsze z nich – górne – od czasów średniowiecza nazywane jest Mamertinum. Łączy się ono z dolnym, któremu nadano nazwę Tallianum. Z bardzo dużym prawdopodobieństwem uznano Tallianum za starożytne sanktuarium pogańskie. W każdej izbie znajduje się okrągły otwór, którymi docierało do więźniów powietrze i światło. Skazańcy opuszczani byli do izb na sznurze.
Kiedy powstało więzienie?
Nie jest znany rok budowy tego więzienia. Wzmianki o nim są zamieszczone w dziełach Liwiusza. Zanotował on, że zostało ono ufundowane za panowania króla rzymskiego Ankusa Markusa w VII wieku przed naszą erą. Przypuszczalnie dolna izba pochodzi właśnie z tego okresu.
W więzieniu tym na pewno (potwierdzają to źródła historyczne) więzieni byli: Wercyngetoryks (wódz galijski), Jugurta, wspólnicy Kataliny i przywódca powstania żydowskiego w Jerozolimie Szymon bar Giora.
Tu przetrzymywano apostołów
Zgodnie z chrześcijańską legendą więziono w nim także świętego Piotra i świętego Pawła. Apostołowie w czasie pobytu w więzieniu mieli głosić Dobrą Nowinę, nawrócić i ochrzcić pilnujących ich strażników: Martyniana i Processusa. Obaj dołączyli później do grona męczenników kościoła katolickiego.
Więzienie Mamertyńskie położone pomiędzy Forum Romanum a Kapitolem. Nad jego izbami wznosi się kościół pod wezwaniem świętego Józefa. Można je zwiedzać codziennie od godziny 9.00 do 19.00. W 2009 roku na terenie więzienia prowadzone były prace archeologiczne. Zwiedzanie trwa około 40 minut. Więzienie zwiedza się w grupach liczących nie więcej niż 25 osób. Kolejne grupy wpuszczane są co 20 minut. Bilet wstępu kosztuje 10 euro. W jego ramach zwiedza się także kaplicę świętego Krzyża. W wnętrzu lochów umieszczone zostały rzeźby przedstawiające obu apostołów. Zaburzyło to trochę ich surowy wygląd.
